Η σημασία της πρόληψης αποβλήτων σε διεθνές επίπεδο

 Η μείωση της κατανάλωσης πλαστικών και η ελαχιστοποίηση των πλαστικών απορριμμάτων αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα για τη διατήρηση των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων μας. Η πρόληψη περιλαμβάνει μέτρα και διαδικασίες για την αποφυγή ή τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και των επιπτώσεών τους. Η μείωση των πλαστικών υλικών σε όλες τις φάσεις του πλαστικού κύκλου ζωής είναι ζωτικής σημασίας για την εξάλειψη του αποτυπώματος.

 Η καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και των θαλάσσιων απορριμμάτων ή όπως είναι γνωστό ότι η κατάργηση των πλαστικών είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν εργαλεία για να δημιουργήσετε ένα μέλλον με λιγότερο πλαστικό εφικτό. Τα μέτρα μπορεί να διαφέρουν, αλλά τείνουν να αποτελούν μέρος των περιβαλλοντικών κανονισμών σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε τη στρατηγική μίας χρήσης πλαστικών το 2018 με στόχο τη μείωση των απορριμμάτων θαλάσσης με βάση τα 10 κορυφαία είδη που βρέθηκαν στο θαλάσσιο περιβάλλον (π.χ. πλαστικές σακούλες, καλαμάκια και επιχρίσματα) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018). Είναι αξιοσημείωτο ότι ο εκτιμώμενος αριθμός νέων κανονισμών για πλαστικά μίας χρήσης (πλαστικές σακούλες, φελιζόλ και άλλα σκεύη) που τίθενται σε ισχύ σύμφωνα με τους εθνικούς κανονισμούς παγκοσμίως αυξάνεται από το 1990 (UNEP, 2020). Οι περισσότερες χώρες παγκοσμίως έχουν εκδώσει κανονισμούς σε εθνικό επίπεδο για μερική ή πλήρη απαγόρευση των πλαστικών σακουλών, ενώ οι φόροι και τα τέλη είναι μια άλλη σημαντική επιλογή (Statista, 2020). Στην Ευρώπη, οι εθνικές πολιτικές για τις πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούν κυρίως οικονομικά μέσα(UNEP, 2020).

 Σε μια μικρή πόλη της Αυστραλίας (Bundanoon) υπάρχει ένας κανονισμός που απαγορεύει την πώληση εμφιαλωμένου νερού από το 2009, ενώ στην Ιαπωνία Απαγόρευσε τη χρήση εμφιαλωμένων ποτών σε τοπικές κυβερνητικές συναντήσεις που ξεκίνησε το 2010 (FoE Japan και IGES, 2014). Η Ιαπωνία είχε εγκαταστήσει πηγές νερού για να μειώσει την κατανάλωση φιαλών PET το ίδιο έτος (FoE Japan και IGES, 2014).

Πέρα από τους κανονισμούς, εργαλεία που υποστηρίζουν την πρόληψη απορριμμάτων πλαστικών είναι ετικέτες, πρότυπα και ισχυρισμοί για πλαστικά υλικά. Τα οικολογικά σήματα είναι εύκολα αναγνωρίσιμα στη συσκευασία από τους καταναλωτές, καθώς μπορούν να είναι άμεσα εμφανή, ενώ οι ισχυρισμοί δεν είναι (UNEP, 2020b). Οι ισχυρισμοί θα μπορούσαν να προκύψουν σύγχυση των πελατών μεταξύ ανακυκλωμένων πλαστικών και ανακυκλώσιμων (UNEP, 2020b). Αυτή η αυξανόμενη συναίνεση πλησιάζει στην αυξημένη διαφάνεια και η συμμετοχή των εταιρειών στην επισήμανση των προϊόντων τους θα βελτιώσει τα αποτελέσματα ανακύκλωσης (UNEP, 2020β).

Επίσης, μέρος της διαδικασίας πρόληψης είναι ο επανασχεδιασμός πλαστικών προϊόντων. Η Κυκλική Οικονομία τείνει να είναι το μελλοντικό σύστημα των κοινωνιών μας με στόχο τη λιγότερη παραγωγή αποβλήτων. Η μετάβαση σε αυτήν τη λογική έχει καθοριστικό ρόλο στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων και στο επίπεδο σχεδιασμού των προϊόντων.

Εναλλακτικά υλικά θα μπορούσαν να βοηθήσουν την ανεξαρτησία της κοινωνίας μας από πλαστικά προϊόντα (UNEP, 2018). Ωστόσο, ο επανασχεδιασμός προϊόντων πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια (ECOS, 2019). Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, η επαναχρησιμοποίηση και η δυνατότητα επισκευής είναι μερικές από αυτές (ECOS, 2019). 

Η ευαισθητοποίηση του κοινού είναι μια διαφορετική πτυχή που μπορεί να βοηθήσει στην επιτυχία της πρόληψης της πλαστικής ρύπανσης. Η αύξηση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και η υποστήριξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης πρέπει να υποστηρίζονται από τις κυβερνήσεις. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση φαίνεται να καθορίζει τη συμπεριφορά διαχείρισης αποβλήτων ώστε να διαμορφώνει και να ενθαρρύνει αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών (UNEP, 2018).

Το Life DEBAG ήταν ένα έργο που στοχεύει στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και τη μείωση της ρύπανσης των πλαστικών σάκων στο θαλάσσιο περιβάλλον της Σύρου, Ελλάδα (www.lifedebag.eu)