Φραγκοσυκιά, ο εμβληματικός κάκτος που κυριαρχεί στη Μεσόγειο!

Η φραγκοσυκιά  είναι ένα εντυπωσιακό φυτό. Το φυτό αυτό κυριαρχεί στα ελληνικά νησιά. Ποια είναι όμως η ιστορία του και ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του;  Αφιέρωμα στη φραγκοσυκιά λοιπόν!

Μιλάμε για ένα  φυτό που κατάγεται από το κεντρικό Μεξικό και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλη τη Μεσοαμερική, την Κούβα και στα νησιά της Καραϊβικής. Έχει έναν διαφορετικό αέρα!  Λέγεται ότι εισήχθη στη Νότια Αμερική κατά την προκολομβιανή εποχή, δίχως βέβαιες αποδείξεις, και ότι "εξήχθη" στην Ευρώπη από τον Χριστόφορο Κολόμβο μετά την ανακάλυψη της Αμερικής. Ισχύει ή όχι η ιστορία της παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον!

 Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι  εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Μάλιστα, αποτελεί   χαρακτηριστικό γνώρισμα του μεσογειακού τοπίου. Ωστόσο, η εξάπλωσή του πέρα από τον άνθρωπο, ο οποίος το μετέφερε με τα πλοία ως φάρμακο για το σκορβούτο, καθοριστικό ρόλο φαίνεται να είχαν και τα πουλιά.  Τα πουλιά τρώγοντας τους καρπούς του εξασφάλιζαν τη διασπορά των σπόρων σε όλη την επικράτεια. 

Το φυτό χαρακτηρίζεται ως κάκτος. Μάλιστα, οι κάκτοι θεωρούνται  καλλωπιστικά φυτά λόγω της ξεχωριστής τους μορφής και τα εντυπωσιακά τους άνθη. Παράλληλα, τα βρώσιμα μέρη τους έχουν ιδιαίτερο σχήμα και όψη και επιπλέον τα φυτά αυτά ξεχωρίζουν λόγω των φαρμακευτικών τους χρήσεων.

Η λατινική ονομασία της φραγκοσυκίας είναι Opuntia ficus-indica. Πρόκειται για ένα γένος περίπου 90 ειδών. Μάλιστα, τα είδη Opuntia παρέχουν μερικά από τα πρώτα και πιο θεαματικά παραδείγματα χωροκατακτητικών φυτών σε ξηρά περιβάλλοντα. Το φυτό έχει έναν ιδιαίτερο φωτοσυνθετικό μεταβολισμό που του επιτρέπει την αποθήκευση διοξείδιου του άνθρακα όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη και η υγρασία υψηλότερη. Αυτός ο μηχανισμός έχει ως αποτέλεσμα οι απώλειες νερού είναι πολύ χαμηλές και η ποσότητα του αφομοιωμένου διοξειδίου του άνθρακα είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το διαθέσιμο νερό. Μάλιστα, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των βλαστών τους σε νερό, είναι από τα πιο ανθεκτικά φυτά στη φωτιά. Φυτεύονται λοιπόν στις άκρες των χωραφιών και των εξοχικών σπιτιών σε μορφή πυκνού φράχτη και αποτελούν μία φυσική ζώνη προστασίας από τη φωτιά και τις πυρκαγιές.

Η φραγκοσυκία είναι ένα φυτό που έχει ξυλώδη κορμό και μπορεί να φτάσει τα 4-5 μέτρα ύψος σε βέλτιστες συνθήκες. Διαθέτει τρίχες και αγκάθια που έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέπουν τη θήρευση της δρώντας ως προστασία για το ίδιο το φυτό.

Πρόκειται για ένα φυτό που αντέχει πολύ καλά στην ξηρασία και που τείνει να απαιτεί έκθεση σε θερμοκρασίες άνω των 0 ° C, και για τη βέλτιστη ανάπτυξή του σε θερμοκρασίες άνω των 6 ° C. Γενικά, η φραγκοσυκιά καλλιεργείται  σε υψόμετρα μεταξύ 150 και 750 μέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, παράγει άνθη που σχηματίζονται απευθείας στα πολυάριθμα πτερύγια της. Αυτά είναι υπεύθυνα για τη διασφάλιση της διαδικασίας φωτοσύνθεσης με χλωροφύλλη. Καλύπτονται με ένα είδος κηρώδους επιδερμίδας που μειώνει τη διαπνοή, λειτουργώντας επίσης ως σύστημα προστασίας από τα αρπακτικά. 

Οι καρποί προέρχονται από τα άνθη, τα οποία είναι σαρκώδη βρώσιμα μούρα με βάρος από 150 έως 400 γραμμάρια. Καλύπτονται από αγκάθια και χαρακτηρίζονται από πολλαπλά χρώματα που κυμαίνονται από πράσινο έως λευκό, κόκκινο, κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα κατά τα διάφορα στάδια ωρίμανσης. Το σχήμα είναι γενικά ποικίλο, κυρίως λόγω της ποικιλίας αλλά και του χρόνου σχηματισμού: οι πρώτοι καρποί έχουν στρογγυλό σχήμα, ενώ οι μεταγενέστεροι επιμήκες. Έχουν πολύ γλυκιά γεύση και αφού ξεφλουδιστούν και αφαιρεθούν οι άκρες, μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο και στη συνέχεια να καταναλωθούν κρύα.

Τέλος, η φραγκοσυκιά είναι μακράν ένα από τα πιο εμβληματικά φυτά που απαντώνται σε όλη τη μεσογειακή ζώνη. Ωστόσο, το φυτό  είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα oppountia στον κόσμο, που συναντάται σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική. Έχει εγκλιματιστεί σε πολλές θερμές περιοχές. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η φραγκοσυκιά χαρακτηρίζει όλα τα ζεστά και παραθεριστικά μέρη καθώς ακόμα και σε άνυδρα πανέμoρφα νησάκια εκείνη μπορεί να αναπτυχθεί. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα πραγματικό σύμβολο  που κοσμεί τα τοπία με την επιβλητική της μορφή. 

Βρείτε  μας στο Facebook : Blog περιβαλλοντικών θεμάτων: env-gr.blogspot.com και

                   στο Instagram: @envgrblog