Το μόνο άκακο μεγάλο πλάσμα

Οι ελέφαντες είναι τα μεγαλύτερα χερσαία θηλαστικά στη γη. Έχουν ογκώδη σώματα, μεγάλα αυτιά και μακρύ κορμό. Χρησιμοποιούν τις προβοσκίδες τους για να σηκώνουν αντικείμενα, να χαιρετούν άλλους ελέφαντες, να ρουφάνε νερό για να πίνουν ή να κάνουν μπάνιο. 

Τόσο οι αρσενικοί όσο και οι θηλυκοί αφρικανικοί ελέφαντες αναπτύσσουν χαυλιόδοντες, ενώ αυτός που χρησιμοποιούν περισσότερο είναι συνήθως μικρότερος λόγω φθοράς. Οι χαυλιόδοντες προσφέρουν προστασία κατά την ανύψωση αντικειμένων και τη μετακίνηση τους, βοηθούν στη συλλογή τροφής και στην άμυνα. Σε περιόδους ξηρασίας, οι ελέφαντες χρησιμοποιούν τους χαυλιόδοντές τους ακόμη και για να σκάψουν τρύπες για να βρουν νερό στο υπέδαφος.  Οι αφρικανικοί ελέφαντες είναι δραστήριοι τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και της νύχτας, αν και γενικά ξεκουράζονται τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας.

O John Donne (Άγγλος ποιητής)  έχει χαρακτηρίσει τον ελέφαντα ως "Το μεγάλο αριστούργημα της φύσης. Το μόνο άκακο μεγάλο πλάσμα". Οι ελέφαντες είναι ιδιαίτερα κοινωνικά ζώα και μερικές φορές συγκεντρώνονται σε ομάδες εκατοντάδων ή και χιλιάδων ατόμων.  Η κοινωνία τους είναι ουσιαστικά μητριαρχική, οργανωμένη γύρω από μια σταθερή οικογενειακή μονάδα συγγενών θηλυκών και των απογόνων τους. Σε κάθε τέτοιο σχηματισμό ηγείται ένα μεγάλο θηλυκό με αδιαμφισβήτητη κυριαρχία και διατηρεί τη θέση της μέχρι το θάνατό της. Τότε τη διαδέχεται η μεγαλύτερη κόρη της. Τα αρσενικά συνήθως εκδιώκονται από την οικογενειακή ομάδα κατά την εφηβεία μεταξύ 8-20 ετών. Μετά από αυτό το διάστημα τείνουν να εντάσσονται σε μικρές προσωρινές ομάδες αποτελούμενες αποκλειστικά από αρσενικά. 

Χρειάζονται εκτεταμένες εκτάσεις γης για να επιβιώσουν και να καλύψουν τις οικολογικές τους ανάγκες, οι οποίες περιλαμβάνουν τροφή, νερό και χώρο. Κατά μέσο όρο, ένας ελέφαντας μπορεί να τρώει έως και 18 ώρες και να καταναλώσει εκατοντάδες κιλά φυτικής ύλης σε μία μόνο ημέρα. Κάθε ελέφαντας μπορεί να καταναλώνει 200-300 κιλά τροφής και 160 λίτρα νερού την ημέρα!  Η διαθεσιμότητα τροφής και νερού είναι οι σημαντικότεροι φυσικοί παράγοντες που καθορίζουν την κατανομή των ελεφάντων. Για να βρουν τις κατάλληλες συνθήκες, τα ζώα μπορεί να χρειαστεί να κάνουν ετήσιες μεταναστεύσεις αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων. 

Τα μεγάλα αυτά ζώα λοιπόν έχουν σημαντικό ρόλο στο οικοσύστημα στο οποίο ζουν. Λόγω των απαιτήσεων σε τροφή και νερό και των απαιτούμενων μετακινήσεων τους έχουν την ικανότητα να τροποποιούν το βιότοπό τους μετατρέποντας περιοχές δάσους σε λιβάδια. Παράλληλα, μπορούν να παρέχουν νερό σε άλλα είδη σκάβοντας τρύπες σε ξηρές κοίτες ποταμών, ενώ τα πλατιά μονοπάτια που δημιουργούν καθώς περιπλανώνται στα δάση λειτουργούν ως αντιπυρικές ζώνες. 

Τονίζεται ότι ο αριθμός των αφρικανικών ελεφάντων μειώθηκε παραπάνω από  86% σε διάστημα 31 ετών, ενώ ο πληθυσμός των αφρικανικών ελεφάντων της σαβάνας μειώθηκε κατά τουλάχιστον 60% τα τελευταία 50 χρόνια. Και τα δύο είδη υπέστησαν απότομη μείωση από το 2008 λόγω της σημαντικής αύξησης της λαθροθηρίας, η οποία κορυφώθηκε το 2011 αλλά συνεχίζει να απειλεί τους πληθυσμούς. Ιστορικά, η λαθροθηρία για ελεφαντόδοντο και κρέας ήταν η κύρια αιτία για την εξαφάνιση του αφρικανικού ελέφαντα. 

Ωστόσο, ενώ το παράνομο κυνήγι παραμένει σημαντική απειλή σε ορισμένες περιοχές, η απώλεια οικοτόπων και ο κατακερματισμός λόγω της επέκτασης του ανθρώπινου πληθυσμού και της ταχείας μετατροπής της γης αποτελούν μείζονες προκλήσεις σε μεγάλο μέρος της εξάπλωσης και αυξάνουν τη συχνότητα των συγκρούσεων μεταξύ ανθρώπου και ελέφαντα. Η επέκταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει άμεσο αντίκτυπο στο βιότοπο των ελεφάντων. Χάνοντας εκτάσεις από το βιότοπο τους καλούνται να προσαρμοστούν σε μία συνθήκη με λιγότερους πόρους. Κάτι τέτοιο για ζώα όπως ο ελέφαντας μπορεί να αποτελέσει απειλή. 

Βρείτε  μας στο Facebook : Blog περιβαλλοντικών θεμάτων: env-gr.blogspot.com και

                   στο Instagram: @envgrblog