Ημέρα Περιβάλλοντος 2024: Επιπτώσεις και Προκλήσεις για την Ελλάδα

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου, στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας για την προστασία του περιβάλλοντος. Το 2024, η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις, με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να γίνονται όλο και πιο αισθητές.

Η Ελλάδα, με το μοναδικό της φυσικό περιβάλλον και την πλούσια βιοποικιλότητα, βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές περιβαλλοντικές προκλήσεις.    Η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,5°C από το 1960 (National Observatory of Athens, 2023). Οι καύσωνες και οι έντονες βροχοπτώσεις έχουν αυξηθεί κατά 20% τα τελευταία 30 χρόνια, προκαλώντας σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις (Hellenic National Meteorological Service, 2022).

Το 2023, οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα κατέκαψαν περισσότερα από 300.000 στρέμματα, με σημαντικές απώλειες σε δασικές εκτάσεις και κατοικίες (European Forest Fire Information System, 2023). Ο αριθμός των πυρκαγιών έχει αυξηθεί κατά 30% τα τελευταία 10 χρόνια, με τις μεγαλύτερες απώλειες να σημειώνονται στην Πελοπόννησο και την Εύβοια (Papagiannaki et al., 2021).

Οι υδάτινοι πόροι της Ελλάδας βρίσκονται υπό πίεση, με τα επίπεδα του νερού στους ταμιευτήρες να έχουν μειωθεί κατά 15% την τελευταία δεκαετία (Hellenic Ministry of Environment and Energy, 2023). Το 40% των ποταμών και λιμνών της χώρας δεν πληρούσε τα πρότυπα ποιότητας νερού της ΕΕ το 2023, λόγω της ρύπανσης και της υπερεκμετάλλευσης (European Environment Agency, 2023).

Η Ελλάδα διαθέτει περίπου 6.000 είδη φυτών, από τα οποία 1.300 είναι ενδημικά. Ωστόσο, πάνω από το 20% των ενδημικών ειδών βρίσκεται υπό απειλή εξαφάνισης (Kazakou et al., 2023). Τα τελευταία 50 χρόνια, η χώρα έχει χάσει το 30% των ειδών της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας λόγω της υπεραλίευσης και της ρύπανσης (Hellenic Centre for Marine Research, 2022).

Η στάθμη της θάλασσας γύρω από την Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 15 εκατοστά τον τελευταίο αιώνα, με προβλέψεις για περαιτέρω αύξηση 30-50 εκατοστών μέχρι το 2100 (Katsman et al., 2023). Αυτή η άνοδος απειλεί παράκτιες περιοχές, όπως το Δέλτα του Έβρου και τις ακτές της Αττικής, με κίνδυνο διάβρωσης και πλημμυρών (Tsimplis & Shaw, 2021).

Για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, η Ελλάδα πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα και να προσαρμοστεί στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες. Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 (Hellenic Republic, 2022). Η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, είναι κρίσιμη για την επίτευξη αυτού του στόχου (Kaldellis & Zafirakis, 2023).

Η δημιουργία προστατευόμενων περιοχών και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Προγράμματα, όπως η δημιουργία πράσινων ζωνών σε αστικά κέντρα και η αναδάσωση, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της απώλειας βιοποικιλότητας (Dimopoulos et al., 2022).

Η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας στην κατανάλωση νερού και της αποκατάστασης των υδάτινων οικοσυστημάτων, είναι ζωτικής σημασίας. Η προώθηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης του νερού, καθώς και η προστασία των υδάτινων πόρων από τη ρύπανση, είναι βασικά μέτρα (Skoulikidis et al., 2023).

Η ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής, όπως η δημιουργία αντιπλημμυρικών έργων και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών, είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (Papadopoulos et al., 2023).  Η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος είναι κρίσιμες για την αλλαγή συμπεριφοράς και την ενίσχυση της συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων (Voutsina & Karmiris, 2023).

Η Ημέρα Περιβάλλοντος 2024 αποτελεί μια ευκαιρία για να αναλογιστούμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και να αναλάβουμε δράση για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας. Με συντονισμένες προσπάθειες και συνεργασία, μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Βιβλιογραφία

• Dimopoulos, P., Kokkoris, I., Tiniakou, A., & Panitsa, M. (2022). **Biodiversity conservation in Greece: Current status and future challenges**. *Journal of Environmental Management, 311*, 114771. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2022.114771
• European Environment Agency. (2023). **State of Europe’s waters 2023**. https://www.eea.europa.eu/publications/state-of-europes-waters-2023
• European Forest Fire Information System. (2023). **2023 Wildfire season summary for Greece**. https://effis.jrc.ec.europa.eu/reports-and-publications/wildfire-season-2023
• Hellenic Centre for Marine Research. (2022). **Annual report on marine biodiversity in Greece**. https://hcmr.gr/reports/annual_report_2022.pdf
• Hellenic Ministry of Environment and Energy. (2023). **Water resources status report 2023**. https://ypen.gr/reports/water_resources_status_2023.pdf
• Hellenic National Meteorological Service. (2022). **Climate change impacts in Greece**. https://hnms.gr/reports/climate_change_impacts_greece_2022.pdf
• Hellenic Republic. (2022). **National Energy and Climate Plan**. https://energypress.gr/reports/national_energy_climate_plan_2022.pdf
• Kaldellis, J. K., & Zafirakis, D. (2023). **Transition to renewable energy in Greece: Challenges and opportunities**. *Renewable Energy, 194*, 138-151. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.